کوهنوردی، ورزش های زمستانی و سرمازدگی(یخ زدگی اندامها):


 

انجمن پزشکی کوهستان ایران: با توجه به فرا رسیدن فصل سرما و رونق ورزش های زمستانی  در نقاط برف گیر کشور، هیات پزشکی ورزشی استان همدان امیدوار است با ارائه این مقاله سهمی کوچک در راستای بالابردن اطلاعات علمی جامعه ورزش داشته باشد. 

سرمازدگی از شایع ترین صدمات کوهستان است، سرمازدگی عبارت است از یخ زدن اندام ها و لایه های زیرین آن ودر مورد آسیب های ناشی از سرما یعنی دمای پایین تر از نقطه انجماد به کار می رود و شامل دو نوع عمومی و عضوی است:

کسانی که تمایل دارند در آب و هوای سرد به فعالیت ورزشی بپردازند شاید توجه داشتن آنان به موارد زیر در سازگاری آنان با سرما موثر باشد .

 

1- پیش از شروع فصل زمستان ، خود را در شهر ، به سرما عادت دهید.

2- شب ها بدون روشن بودن وسایل گرمایشی بخوابید.

3- دست و صورت را با آب سرد بشویید.

4- از پوشیدن لباس زیاد در چند روز قبل از صعود به ارتفاع ، خودداری کنید.

5- در خیابان به هنگام راه رفتن دست ها را از جیب خارج کنید و حرکت مچ و انگشتان را داشته باشید

علائم و نشانه های سرمازدگی :

* پوست موضع سفید و کرخت می شود، اگر چه فرد ممکن است متوجه نباشد که چه اتفاقی افتاده است.

در سرمازدگی درجه 2 ، پس از یک یا چند روز ، تاول به رنگ بنفش – آبی یا قرمز ایجاد می شود. دقت زیاد شود که تاول ها نترکد چون باعث عفونت در عضو مصدوم می شود. توجه داشته باشید که به هیچ عنوان تاول ها را پاره نکنید.

*معمولا درد سوزشی به طور موضعی و تدریجی ایجاد می شود، البته اگر سرما شدید باشد ممکن است این علامت ایجاد نشود چرا که تمام حس موضع از بین رفته و بافت کاملا یخ زده است

اثر سرما بر بدن در 5 مرحله ظاهر میشود:

-لرزیدن : که نشانه کوشش بدن جهت ایجاد گرماست.

-بیحالی، سرد شدن سریع بدن، خواب آلودگی ، بی قراری و بی تفاوت بودن نسبت به محیط

-نبض خیلی کند و تنفس بسیار ملایم.

- کاهش سطح هوشیاری.

-مرگ

اقدامات اساسی که در برخورد با فرد سرمازده و شرایط سرما بایستی به آنها توجه داشته باشیم :

-شخص مصدوم را به مکان مناسبی انتقال دهید.

-از ماساژ دادن عضو مصدوم خوداری کنید.

-با عضو سرمازده به نرمش رفتار کنید تا نسوج آن دچار آسیب نگردند. مانندخودداری از ماساژ دادن.

-لباس های خیس را از تن مصدوم خارج کنید و لباس چند لایه خشک بپوشانید.

خودداری از شستن صورت در محافظت از سرما تاثیر بسزایی دارد همچنین اسفاده از کرم های متداول جهت سرمازدگی و نور خورشید همراه تیم باشد.

سر، دست ، پا و گردن را گرم نگاه داریم ، در غیر این صورت حرارت از طریق این اعضا به خارج منتقل می شود هنگام حرکت در برنامه های زمستانی که بارندگی ، طوفان یا برف کوبی عمیق وجود ندارد، برای جلوگیری از بخار پا که کفش و جوراب و داخل گتر را خیس می کند، می توان زیپ یا بند بالای گتر را باز کرد تا بخار پا خارج شود.

. انرژی خود را به 3 قسمت تقسیم کنید؛ انرژی صعود، انرژی فرود، و انرژی ذخیره

-در کارگاه ها و محل های توقف در زمستان، پنجه های پا را باز و بسته کنید و بازی دهید تا خون بیشتر در این نواحی جریان پیدا کند.

-یک سوم گرمای بدن از سر خارج می شود ، بنابراین پوشاندن و گرم نگه داشتن این ناحیه در زمستان ، به مقدار زیادی از به هدر رفتن حرارت بدن جلوگیری می کند .

-در ارتفاعات بالا به علت کمبود اکسیژن هوا، تعداد گلبول های قرمز خون به منظور بالا بردن میزان اکسیژن گیری ،افزایش می یابد. این افزایش باعث غلیظ شدن خون و در نتیجه کندی جریان آن می گردد، و این امر می تواند سبب افزایش شانس سرمازدگی در فرد شود. بنابراین استفاده از مایعات و خوراکی های آبکی توصیه می گردد.

-لباس، دستکش ، شلوار و... تنگ در مقابل سرما محافظ خوبی نیستند. پشم بافته شده نباید به عنوان لباس رو استفاده شود ، اما به علت اینکه هوای زیادی را در خود ذخیره می کند، به عنوان لباس زیر می تواند مناسب باشد. در شب ، در پناهگاه ، کفش ها را پس از رسیدن کاملا تمیز کنید و داخل آن روزنامه قرار دهید

-اگر در سرما در اثر گم شدن ، به شب برخورد کردید و وسیله خواب نداشتید، محلی ایمن از باد را بیابید، و تا صبح با خوردن و آشامیدن و آواز خواندن بیدار بمانید .

-در برنامه های زمستانی ، پیش از غروب آفتاب کمپ را برقرار کنید، زیرا پس از غروب آفتاب هنگام برقراری چادر، احتمال سرمازدگی بیشتر است

-هنگام صعود های فنی ، خصوصا در یخچالها ، هنگامی که در کارگاه مشغول حمایت هستید، حرکت آهسته بدن می تواند به جلوگیری از سرمازدگی کمک کند ..

-در مسیر قله ها در فصل سرما خصوصا هوای طوفانی ، به کسی اجازه نشستن در بین راه را ندهید. و اگر به کسی برخورد کردید که نشسته و در حال به خواب رفتن است، او را وادار به حرکت نمایید تا دچار خواب مرگ نشود.

-در برنامه های زمستانی حتما از گتر کفش استفاده شود تا هم در اثر برف کوبی زیاد و هم در اثر طوفان، برف وارد کفش نشود ، در غیر این صورت در اثر گرمای پا، برف ها آب می شود و باعث سرمازدگی پا می شود.

-در زمستان هنگام کوهپیمایی از گذاشتن نایلون داخل کفش خودداری کنید، زیرا باعث عرق پا و سرمازدگی می شود.

-در هنگام کوهنوردی در زمستان از مناطق بهمن گیر ، کولاک زا و محل جانپناه و پناهگاه اطلاع کافی داشته باشید ، تا هم از اتفاق جلوگیری کرده باشید، و نیر در صورت بروز اتفاق از این محل ها استفاده نماییم.

-در کوهستان برای جلوگیری از تبخیر آب بدن ، آب را خالص ننوشید تا بیشتر جذب بدن شود و دیرتر دفع گردد ونوشیدنی های استاندارد ورزشی می توانند کمک کننده باشند .

-شخص وقتی می تواند مطمئن شود که در طی روز به مقدار کافی آب نوشیده است که حداقل سه بار ادرار کند و رنگ ادرار روشن باشد.

-باید مقدار زیادتر از حد معمول مایعات در ارتفاعات مصرف شود تا مقدار آب دفع شده از بدن جبران شود .

در برنامه های زمستانی جهت جلوگیری از سرمازدگی پاها از کفش دو پوش و نمره بزرگتر از اندازه پا اســتفاده شود. کفش تنگ یکی از عوامل سرمازدگی می باشـد.

درمان

- سعی کنید از تماس بیشتر با سرما در امان باشید.

-قسمت سرما زده را توسط گرمای بقیه قسمت های بدن گرم شود.

-دست گرم را می توان روی گونه یا بینی سرما زده قرار داد.

-دست سرما زده را می توان زیر بغل یا روی پوست شکم گذاشت.

-در شرایط بحرانی در محیطی امن پای سرمازده را می توان روی پوست شکم همنورد خود قرار داد.

-هرگز از برف برای ماساژ پوست و بافت یخ زده و سرمازده استفاده نشود.

-قسمت سرما زده را نباید روی آتش گرفت، زیرا حس پوست به علت سرمازدگی مختل شده است و بنابراین احتمال سوختگی وجود دارد .

-از گرم کردن ناگهانی عضو مصدوم خوداری کنید و محل آسیب را به تدریج گرم کنید .

در حداقل زمان ممکن مصدوم را به یک مرکز درمانی مجهز منتقل کنید .

برگرفته از : http://iranmountainmedicine.blogfa.com/